Hepimizin bildiği gibi çocuk aileyi yansıtır. Aile içindeki bireylerin özellikleri çocuğun kişilik yapısını belirler. Bu nedenle toplum içinde başarılı iletişim kurabilen bireyler yetiştirmek için aile içindeki iletişimin sağlıklı olması gerekmektedir.
Kimi zaman ergenlerden şu sözleri duyarız; ‘Beni ve arkadaşlarımı anlamıyorsunuz.’, ‘Size de hiçbir şey anlatılmıyor ki.’, ‘Benim duygularımı anlamıyorsunuz.’, ‘Duygularımı biriyle konuşabilmek bana çok iyi geliyor. Bunları daha önce kimseyle konuşmamıştım. Ailemle hiç böyle konuşamam.’ Bu tarz cümleler aile içi iletişimin sağlıklı olmadığı yönünde ipucu vermektedir.
Hepimizin bildiği gibi çocuk aileyi yansıtır.
Aile içindeki bireylerin özellikleri çocuğun kişilik yapısını belirler. Bu
nedenle toplum içinde başarılı iletişim kurabilen bireyler yetiştirmek için
aile içindeki iletişimin sağlıklı olması gerekmektedir.
Anne baba ve çocuklar arasında etkili bir
iletişim olması için nelere dikkat edilmelidir?
Öncelikle, çocuğu olduğu gibi kabul etmek ve ona
saygı duymak gerekir. Aileleri tarafından kabul edildiğini gören çocukların
özgüveni yüksek olur. ‘Ben önemliyim ve değerliyim’ şeklinde hisseder.
Söyledikleri ve beden dili sürekli eleştirilen ve düzeltilen çocuklarda özgüven
duygusu gelişmez. Çocuk sürekli eleştirildiği için bir süre sonra anne babası
ile olan iletişimi çıkmaza girer. Şu konuşmaya dikkat edin. 13 yaşında bir
kızın sözleri: ‘Öyle bir noktaya geldik ki artık en küçük şeyleri bile onlara
söyleyemiyorum. Örneğin; ‘Sınavım iyi geçmedi’ dediğimde ‘Niye’ diye sorarlar
ve bana çok kızarlar. Ardından birçok nasihat cümlesi sıralarlar ve beni
başarılı arkadaşlarımla karşılaştırırlar. Zamanla bu konuşmalar beni rahatsız
etmeye başladı. Ben de hiçbir şey konuşmuyorum.’
Çocuklarla iletişimde abartıdan uzak, doğal
davranmak önemlidir. İfade edilen duyguları abartmak, aşırı tepkiler vermek,
beden dili ile anlatımlarda doğal davranmamak iletişimi engeller. Çocuk
yaşadığı olayın ya da duygunun sıra dışı olduğunu düşünür.
İletişimde empati yöntemini kullanmak çocuğun
gözüyle dünyaya bakmaktır. Empati kurmak anne babanın çocuklarının duygu ve
düşüncelerini daha kolay anlamalarını sağlar. Çocukla iletişim de daha objektif
olur.
İletişimde sadece konuşmak değil karşıdaki kişiyi
etkin dinlemek önemlidir. Etkin dinlemek iletişimin devamını sağlar. Çocuk bir
şeyler anlattığında tüm ilgi ve dikkatin ona yönelik olması, bedensel
temaslarda bulunmak, göz kontağının sağlanması, konuşmanın devamını sağlayıcı
birtakım onaylama sözlerinin söylenmesi çocuğa dinlendiğini gösterir.
Kendisinin dinlendiğini gören çocuk önem verildiğini, sevildiğini düşünür;
benlik saygısı artar ve kendisini dinleyen kişiye yakınlık duyar.
Unutmayın ki doğru iletişim, aile bağını
güçlendirir ve iletişimin devamını sağlar. Başarılı iletişimin kurulduğu
ailelerde, ‘Bu çocuk beni dinlemiyor.’, ‘Öğretmenim beni değil sizi dinler.’
‘Bizim çocuk çok içine kapalı bizimle hiç konuşmuyor.’ Gibi yakınmaları
duymayız. Çocuğumuzun bizi dinlemesi önce onu dinlemekle başlar.
Kısa Öneriler
1.
Çocuğunuza zaman ayırın. Çoğunuzlayken tüm ilgi
ve dikkatiniz onunla olsun.
2.
Aşağılamak, suçlamak, eleştirmek, çocuğun yerine
karar vermek iletişimi zedeler.
3.
Göz kontağı kurarak, gülümseyerek kabul edildiğini
belli edin.
4.
Etkin dinleyin.
5.
Çocuğunuza karşı davranışlarınızda tutarlı olun.
6.
Mimik, jestlerle beden dilini kullanın.
7.
Konuşurken konuşmasına müdahale etmeyin.
8.
Başkalarıyla karşılaştırma yapmayın.
Aylin Uğur