Peygamberlerden Liderlik Dersleri

Peygamberler, dünya kurulduğundan bu yana insanlığa iyiyi, doğruyu, güzeli, hakikati, ahlâkı, çalışmayı, sabrı, tevekkülü ve daha birçok erdemin yanında asıl gaye olan, Hakk’ın insanlara olan mesajlarını anlatan, onları etkileyen, harekete geçiren, eğiten, yol gösteren ve yaşadığımız hayattan sonsuzluğa uzanan süreçte daima doğru yol üzere insanlığa ışık tutan, Allah tarafından görevlendirilmiş yüce rehberlerdir. Hz. Âdem ile başlayan, sürekli bir tekâmül sürecinden geçen ve Hz. Muhammed (s.a.v.) ile olgunlaşarak en mütekâmil kıvamına kavuşan peygamberlik vasıfları, insanlara, hayatlarının tüm safhalarında örnek olacak birçok örnek işareti barındırır bünyesinde…

 

Hz. Adem'den son peygamber Hz Muhammed'e kadar her peygamberin insanlara getirdiği mesajın amacı:

·         İnsanın dünya ve ahiret mutluluğunu sağlamak,

·    İnsanlığın yükselmesini, gelişmesini ve uygar bir toplum olmasını sağlayan yolları göstermek,

·        Kişiyi kendisi ve çevresiyle uyumlu olmasını sağlayan bir hayata hazırlamak,

·      Toplumda dayanışmayı ve adaleti gerçekleştirmek, hak-hukuka yürekten bağlı, özgür ve erdemli bir toplum meydana getirmektir.

Peygamberler aynı zamanda liderdir, yöneticidir, öğretmendir, komutandır, rehberdir, aile reisidir, babadır, dededir, eştir… Her şeyden önce onlar bizim gibi birer insandırlar… Böyle olmalı ki, insanlarla içi içe yaşasın ve davranışlarıyla, söylemleriyle, üstün özellikleriyle insanlara örnek olsunlar… Bu yazımızda biz bu vasıflardan “liderlik” özelliklerini incelemek amacındayız peygamberler hakkında…

Her şeyden önce  liderlik nasıl tanımlanmış, önce ona bakalım isterseniz. Öyle ya, bugün iş dünyasında, siyasette, sporda, eğitimde ve daha birçok alanda “lider” kişilerden bahsediliyor ve bunların bir kısmının da insanları nasıl peşinden sürükleyecek karizmalara sahip olduklarını sizler de biliyorsunuz… Öyleyse lafı fazla uzatmadan bakalım liderlik tanımlarına:

 

TDK tanımlarında lider, üç türlü tarif edilir :

1.      Önder, şef

2.      Bir partinin veya bir kuruluşun en üst düzeyde yönetimiyle görevli kimse

3.      Yarışmada başta bulunan takım veya yarışmacı

Şimdi de isterseniz bilimsel literatürlerde nasıl tanımlanmış liderlik, bir bakalım :

1.      Liderlik, amaçların gerçekleştirilmesi için, bireyleri güdüleme sanatıdır ve bazı insanlar bu konuda öbürlerinden daha beceriklidirler (Baykal,1994:1)

2.      Liderlik, bir kişinin bir amaç için bir araya gelmiş kişilerin oluşturduğu bir grubu, bu amaca ulaşabilmesi açısından  yönlendirmesi ve etkilemesi sürecidir (Razian, 1991:1-2)

3.      Liderlik, insanları belirli amaçlar etrafında toplayabilme ve bu amaçları gerçekleştirmek için onları harekete geçirme bilgi ve yeteneklerinin toplamıdır. (Begeç, 1999:1)

4.      Temel olarak liderlik, motivasyonu sağlamak, yön vermek, danışmanlık, rehberlik ve amaçları gerçekleştirmede önemli rol oynar. Liderlik kalitesi ise başarıya ulaşmada vazgeçilmez bir unsurdur. Bir kişinin lider olabilmesi için güçlü bir kişilik, güçlü kişiliği izleyen bir grup insan ve grubun lideri izlemesini zorunlu kılan koşullar gereklidir. (Baykal,1994:6).

5.      Genellikle lider, grubun inançları ve etkinlikleri üzerinde en fazla etkiye sahip olan kişidir. Eylemi başlatan, buyrukları veren, kararları alan, üyeler arasındaki sorunların çözümünü üstlenen, yargıda bulunan hep odur. Beğenen ya da beğenmeyen , yüreklendiren, özendiren, heveslendiren, her tür etkinliğin en önünde giden, yine liderdir. Bütün bu işlevler, liderin grup üzerindeki genel etkisinin göstergesidir. (Freedman, 1989:436)

6.      Kısaca liderlik, insanları bir araya getirebilme ve onları ortak amaçlar etrafında güç birliği yapma konusunda motive edebilme yeteneğidir. (Yakut, 2011: 5 )

Literatürü incelediğimizde, bundan çok daha fazla sayıda liderlik tanımlamasına rastlamamız mümkündür. Bununla birlikte, tanımlara bakılınca hepsinin de ortak noktaları olduğu görülecektir. Liderliğin olabilmesi için belirli bir amacın,bu amaç için harekete geçecek insanların, bu insanlara rehberlik eden, güdüleyen, eğiten, yol gösteren, ışık tutan , yardım eden bir öndere ihtiyaç vardır.Bu önder de “lider” dediğimiz kişidir.

İşte peygamberler de insanlara liderlik ederek onları hakikat yolunda aydınlatmak için çalışmışlardır. Liderliğin, ayrılmaz bir vasıf olarak bünyelerinde barındığı peygamberler, liderlik özelliklerini ayakta tutan şu ortak sıfatlara da sahiptirler :

·         Doğruluk

·         Güvenilirlik

·         Akıllı ve uyanık olmak

·         Günahlardan arınmış olmak

·         İlâhi mesajları olduğu gibi insanlara bildirmek,anlatmak

Herhangi bir topluluğun başarısı, büyük oranda lider veya liderlere bağlıdır (Baykal,1994:2). Lider ne derece iyi olursa , amaçları gerçekleştirmede o derece daha iyi  iş gören ve motive olmuş izleyenler oluşturur.

Şimdi bu beş temel üzerine inşa edilmiş olarak, tüm peygamberlerle başlayan ve Sevgili Peygamberimizle şekillenip en olgun halini alan liderlik vasıflarından en belirgin olanları sıralayalım:

·         Yetenekleri değerlendirmek ; her kişiyi kendi istidat ve kabiliyetine göre bir iş ile görevlendirmek

·         Krizleri en iyi şekilde yönetmek

·         Kararlılık

·         Adalet

·         Eşitlik ilkesine riayet etmek

·         Etkin ve güzel konuşmak

·         İnsanları kırmadan, güzellikle ikna etmek

·         Her zaman doğruyu söylemek

·         İnsanlara taşıyamayacağı yükler yüklememek

·         İşleri kolaylaştırmak

·         Yüksek ahlâk ve etik değerlere sahip olmak

·         Ekip çalışmasına önem vermek

·         Kişilere karşı önyargısız olmak

·         Cesaret

·         Çalışkanlık

·         Mütevazılık

·         Sempati

·         Karizma

·         Muhatap olduğu insanlarla, ekibiyle bir bütün olmak, onlarla iç içe olmak

·         Her zaman ulaşılır olmak

·         Ekibini iyi tanımak

·         Ekibini eğitmek, rehber olmak, motive etmek

·         Sabırlı ve temkinli olmak

·         Öfkeyi kontrol etmek

·         Hayatın içinde olmak, yaşananlardan örnek göstermek

·         İnsan sevgisi

·         İleriyi görebilmek

·         Sorumluluk duygusuna sahip olmak

·         İnsanların akılları kadar kalplerine hitap etmek

·         Hazırcevap ve nüktedan olmak

·         Eğitime önem vermek

·         Yaşayışıyla örnek olmak

·         Problemleri en pratik bir şekilde çözmek

·         Hızlı ve isabetli karar vermek

·         Metanet sahibi olmak, zorluklar karşısında yılmamak

·         Etkin dinleme,empati özelliklerine sahip olmak

·         Soğukkanlı olmak

·         Yönetmek

·         İnsanlara güvenmek

·         İstişare etmek

·         Teoride kalmayıp pratiğe geçmek

·         İnsani ilişkilere ve etkin iletişime önem vererek uygulamak

·         Bireysel ve toplumsal gelişimi sağlamak

·         Affetmek

·         Sorunlara geçici değil, kalıcı çözümler bulmak

·         Mütebessim olmak

·         Yenilikçi olmak, inovasyonu sağlamak

·         Hoşgörülü olmak

·         Verdiği sözde durmak

·         İnisiyatif sahibi olmak

·         Özgüven

·         Samimiyet

·         Açık sözlülük

·         Tutarlılık

·         Planlamak,organize etmek,eşgüdümü sağlamak

·         Demokrat olmak

·         Kalp kırmamak

·         Yapıcı olmak

·         Duyarlı olmak

·         Hedefe varmada taviz vermemek

·         Prensip sahibi olmak

Selçuk ALKAN  

selcukalk@hotmail.com

dahibeyin.blogspot.com