ANALİTİK DÜŞÜNMEK

Analitik düşünce eleştirel olarak araştırmak, düşünmek, incelemek, gözden geçirmek gibi anlamları ifade eder. Daha da açmak gerekirse ele alınan bir konuyu etraflıca alt başlıklara ayırdıktan sonra irdeleyip bu başlıklar arasındaki bağlantıları saptamak; tümden gelim yöntemiyle bütün metni parçalara ayırdıktan sonra tüme varım yöntemiyle ayırdığımız alt başlıkları düşünüp irdelemek ve değerlendirmektir. Aksi takdirde gelişigüzel, bilinçsiz bir düşünme yapılmış olacaktır ki bunun da akademik anlamda hiçbir bir değeri yoktur.
 Analitik düşüncenin kısa bir tanımı yapıldıktan sonra şimdi de analitik düşüncenin gerçekleşebilmesi için gerekli parametre ya da parametrelerin neler olduğundan bahsedelim. Analitik düşünmenin gerçekleşebilmesi için ilk parametremiz bilginin doğru bir şekilde analizinin yapılmasıdır. Her şeyden önce herhangi bir konuda araştırma yapılacağı zaman o konu ile ilgili data (veri) birikimi yapılmalıdır. Data birikimi yapıldıktan sonra bunların gerekli ve gereksiz olanlarını seçip ayırmak yani işe yarayacak olan bilgilerin analizinin yapılması gereklidir.  O halde analitik düşünmek için bilgi analizi oldukça önemlidir. Tabi bu arada takip edilmesi gerekli bir dizi işlem vardır. Bu dizi, bilimsel bilginin oluşması için takibinin yapılması gereken bir işlem basamağıdır. Ancak konumuz bilimsel bilgiden ziyade günlük yaşantıda da karşılaşacağımız işlerde işimize yarayacak bilgiyi nasıl elde etmek gerektiği ile ilgili bir perspektif sunmak olduğundan bilginin oluşmasında takip edilecek şemayı burada sunmayacağız.
Yeniden konumuza dönmek gerekirse analitik düşünce biçiminin gerçekleşmesi için bilgi analizinin önemli olduğundan bahsetmiştik. Şimdi de analiz kısmından sonra analitik düşünmenin bir başka ayrılmazı olan sentez parametresinden söz edelim. Bilgi analiz edildikten sonra anlamlı bir bütünlük oluşturmak için konuyla ilgili bilgilerin işe yarar bir hale getirilebilmesi için sentezi yapılmalıdır.  Sentezi yapılan bilgi daha sonra değerlendirilmeli ve bir sonuca ulaşılmalıdır.
Genel hatlarıyla analitik düşüncenin nasıl gerçekleşeceğinden bahsettikten sonra şimdi de bu düşünce tarzının yaşamımızda nasıl işe yarayabileceği ile ilgili birkaç noktayı ele alalım. Doğru olanı yapmak ve yaşamak için herhangi bir kişi, grup ya da öznel kararların etkisi altında kalmadan yani bir yönlendirmeye tabi olmadan düşünmek için analitik düşünce bize yol gösterici olacaktır. Bilgilerimizi daha kullanışlı hale getirebilmek hurafe, batıl inanç ve bidatlerden uzak bir şekilde sahih bilgi dayanaklı, aklın ışığında derinlikli bir düşünme biçimi için analitik düşünme ile daha sağlam adımlarla yürüyebiliriz. Analitik düşünme biçimi ile hem özel hayatınızda hem de iş yaşantınızda insanlarla olan ilişkilerinizde daha mantıklı kararlar alacaksınız.
Bu kısa deneme yazısı ile sizlere analitik düşünme biçimi için bir kapı aralamaya çalıştık. Sizlere düşen hayatı daha anlamlı yaşabilmek adına bu aralanmış kapıdan içeriye biraz daha, biraz daha girebilmeniz ve yaşamınızın her alanında daha anlamlı adımlar atarak daha anlamlı kararlar alabilmeniz.

Ayşe Bedir Akçelik
aysebedir@zekaevi.com

Kaynak: www.gencgelisim.com