Tam adı Ebu
Osman Amr b. Bahr b. Mahbub el Câhız el-Kinani'dir. "Câhız'' lakabı kendisine patlak gözlü olmasından dolayı
verilmiştir.
Küçük yaşında çok büyük bir ilim öğrenme arzusuyla yanıp tutuşan Câhız,
gramer, şiir, tarih ve edebiyat öğrendi. Geçimini sağlamak için de ticaretle
ilgilendi. Çok iyi eserler yazdığı için Halife Me’mun tarafından Bağdat’a davet
edildi ve bu dönemden itibaren vezirler tarafından korundu ve rahat bir hayat
sürdü. Hayatının sonlarına doğru felç olan Câhız 869 yılı Muharrem ayında 95
yaşında vefat etti.
Kısa boylu, patlak gözlü, ince boyunlu,
kalın dudaklı, esmer tenli biri olmasına rağmen ilmî derinliği sebebiyle
kendisini sevdirmiştir. 360’a yakın (kelam, mezhepler tarihi, tarih, siyaset, ahlak,
sanat, ticaret ve zooloji konularında yazmış ve bu eserlerden günümüze sadece
25’e yakını ulaşmıştır) eser vermiş olan Câhız’ın çalışmalarından ve
eserlerinden bazıları şöyledir;
·
Kendisi Zooloji ve
antropoloji âlimi de olan Câhız hayvanları denek olarak kullanan ilk âlimdir.
·
Kendi düşüncelerini
kullanarak hayvanları konuşturmak suretiyle eserler yazan ilk âlim Câhız’dır.Batı
dünyasında ve bizde yanlış olarak bilinen 18. asır Fransız edebiyatçısı
La-Fountaine’den çok önceleri hayvanlarla ilgili edebi eserini yazmıştır. Kitab el-Hayavan (Hayvanlar Kitabı)
isimli kitabında 350'den fazla hayvanı edebi bir dille konuşturmuştur.
·
Câhız, ilk defa
hayvan gübresinden amonyak elde etmeyi başarmıştır.
·
Besin zincirlerini ve
dolaylı olarak toplulukların evrimini anlatan ilk kişi olmuştur.
·
Arap edebiyatına
nesir alanında en önemli katkısı olan âlimdir.
BAZI
ESERLERİ
·
Kitab'üz-Zer
ve'n-Nahl (Buğday ve Hurma)
·
Kitab-üs Süraha
ve'l-Hucana (Nesebi asil olan ve olmayanlar hakkında)
·
Kitab-üs Sudan
ve'l-Bizan (Siyah ve beyaz ırklara dair)
·
Kitab-ül Bağl
(Katır Hakkında)
·
Kitab-ül Maadin
(Madenler Kitabı)
·
Kitab-un Nisa
(Kadınlar Kitabı): Bu eserinde Câhız, kadınla erkek arasındaki farkları, her
iki cinsin kendine has kabiliyetlerini ve benzerliklerini psikolojik yönden
tetkik eder.
·
Kitab-ül Mesail:
Kibir ve kıskançlık konularını işler.
·
Kitab-ül Hayavan
(Hayvanlarla ilgili kitap): Câhız'in zooloji dalında
yazdığı en önemli eserlerinden birisi budur .
yazdığı en önemli eserlerinden birisi budur .
Kendisi için şunu söylemiştir: ''Benden önce birçok kimse önemli mesafeler
kattettiyse de, önemi yok, ben yavaş yavaş yürüyerek onların hepsini geçtim.”
KARİYER
AVCISI
kariyeravcisi@gmail.com
Kaynak:www.gencgelisim.com