İletişim, dinleme,
tepki verme, coşku, empati ve karşılıklı olarak düşünceleri anlamaktan oluşan
bir sanattır. İletişim,
bilginin, fikirlerin, duyguların, becerilerin, simgeler kullanılarak
iletilmesidir. İnsanın kendini sosyal bir varlık olarak ifade etmesi için
iletişim zorunludur. İnsan, çevresi ile iletişim kurarak yaşar. Onun her
davranışı, konuşması, susması, duruşu ve oturma biçimi, kendini ifade etmesi;
yani çevresine mesaj iletmesidir. İletişim kurmaktaki asıl amaç, anlaşılabilir
mesajların gönderilmesi ve karşı tarafın tutum ve davranışlarında değişiklik
yapmaktadır.
Peygamberler, dünya
kurulduğundan bu yana insanlığa iyiyi, doğruyu, güzeli, hakikati, ahlâkı, çalışmayı,
sabrı, tevekkülü ve daha birçok erdemin yanında asıl gaye olan, Hakk’ın
insanlara olan mesajlarını anlatan, onları etkileyen, harekete geçiren, eğiten,
yol gösteren ve yaşadığımız hayattan sonsuzluğa uzanan süreçte daima doğru yol
üzere insanlığa ışık tutan, Allah tarafından görevlendirilmiş yüce
rehberlerdir. Hz. Âdem ile başlayan, sürekli bir tekâmül sürecinden geçen ve
Hz. Muhammed (s.a.v.) ile olgunlaşarak en mütekâmil kıvamına kavuşan peygamberlik
vasıfları, insanlara, hayatlarının tüm safhalarında örnek olacak birçok örnek işareti
barındırır bünyesinde…
Peygamberler aynı
zamanda liderdir, yöneticidir, öğretmendir, komutandır, rehberdir, aile
reisidir, babadır, dededir, eştir… Her şeyden önce onlar bizim gibi birer insandırlar…
Böyle olmalı ki, insanlarla içi içe yaşasın ve davranışlarıyla, söylemleriyle, üstün
özellikleriyle insanlara örnek olsunlar… Bu yazımızda biz bu vasıflardan “iletişim”
özelliklerini incelemek amacındayız peygamberler hakkında…
Her şeyden önce bütün
peygamberlerin ortak vasıfları vardır. Önce onları ele alalım ve ardından,
peygamberlerin yaşantılarından damıtılmış iletişim derslerini sıralayalım:
·
Sıdk: Her zaman,her şartta
doğru olmak,doğruyu söylemek
·
Emânet: Bireysel olduğu
kadar, herhangi bir nesne için, kendilerine emânet edilen her şeyi güvenilir
bir şekilde, sahibine teslim edilinceye kadar muhâfaza etmek.
·
Fetânet: Yüksek zekâ
potansiyeliyle birlikte bu potansiyelini insanların faydasına kullanmak,uyanık olmak ve ileriyi görerek ona
göre kalıcı çözümler bulmak.
·
İsmet: Yüksek ahlâklı
olup,günahlardan arınmış bir kişiliğe sahip olmak
·
Tebliğ: İlahi mesajları
açık, seçik ve değiştirmeden, olduğu gibi insanlara anlatmak, öğretmek.
İletişimin olabilmesi için, onu oluşturan öğelerin de bilinmesi
icap eder. Bunlar sırasıyla :
·
Kaynak (verici) : Hitap eden
kişi
·
Alıcı (hedef) :Dinleyiciler
·
Mesaj (bilgi, haber) :
Anlatılmak istenen asıl şey,ana fikir
·
Kanal (araç) : Mesajın açık
bir biçimde anlaşılabilmesi için, liderin kullandığı çeşitli araç-gereç ya da
beden dili uygulamaları
·
Kod: Mesajın algılanabilecek
şekilde sembolize edilmesi
·
Filtre (algı) :
Bilinç-bilinçaltı sınırındaki algı filtrelerinin, insanların
beklentileri,inançları ile çelişmeyecek şekilde açılarak, mesajın en etkin bir
şekilde algılanması
·
Dönüt (Geribildirim):
Verilmek istenen mesajın, karşı tarafta , verilmek istendiği şekilde alınıp
alınmadığının tespit edilmesi
Bugün kişisel gelişim literatüründe sıkça geçen iletişim faktörü,
demek ki yüzyıllardır peygamberler tarafından kullanılan bir yetenek-teknik olgusuydu.
Şimdi sözü fazla uzatmadan bakalım, peygamberlerin etkili iletişimlerinden
çıkarabileceğiz dersler nedir, bir görelim :
·
İnsanlara verilmek istenen
mesaj açık ve anlaşılır bir şekilde ifade edilmelidir. Anlaşılamayan söz, deyim
ve mimiklerden oluşan mesajlar algılanamayacak ve iletişim sağlanmayacaktır.
·
Verilmek istenen mesaj,
doğrudan kişiye ya da kişilere yönelerek, onlara bakarak, yüz yüze bir şekilde
iletilmelidir. Mesaj, kaynaktan alıcıya ulaşıncaya kadar değişik kişi ve
kademelerden geçebilir. Yüz yüze olmayan iletişim bu tür mesajlara dayanır. Bu
durumda asıl mesaj anlamının dışında algılanır. Çocukların oynadığı kulaktan
kulağa oyununu hatırlayınız.
·
Zamanlamaya dikkat
edilmelidir.Tam zamanında verilen mesaj etkili olur.
·
Dinleyicilerin (alıcıların)
kültürel, eğitimsel seviyelerine uygun düzeyde verilen mesajlar etkili olur.
·
Mesajın etkili olabilmesi
için, alıcının bu iletişime karşı arzulu olması gerekir. Dinleyicinin, kaynak
kişiye karşı tüm alıcılarını kapatması durumunda, önyargıların da etkisiyle
etkili bir iletişim sağlanamayacak ve belki de hiçbir şekilde iletişim
gerçekleşmeyecektir. Bu bakımdan lider, iletişimi sağlayabilmek için kişilerde
arzu uyandırmalı, dinlemeye, anlamaya motive edici şartları hazırlamalıdır.
·
Alıcıların, mesaj veren
lideri kabullenmesi, sevmesi, ona inanması ve güvenmesi gereklidir. Lider bu
ortamı sağlayan kişidir.
·
İletişimin sağlanarak, mesajın
karşı taraftan alınıp alınmadığını anlayabilmek için karşılıklı sorular sorulmalıdır
(geri dönüt).
·
Maksadı en açık bir şekilde
ifade edecek veciz sözler kullanılmalıdır.
·
Sözü uzatmadan,
dolaştırmadan asıl ana fikir dile getirilmelidir.
·
Sönük, donuk, düz bir ses
tonu ile değil, beden dilini, jest ve mimikleri etkin bir şekilde kullanarak, anlatılmak
istenen şey, en açık bir şekilde ifade edilmelidir.
·
Mantığa hitap edildiği kadar
duygulara da hitap edilmeli, insanları coşturabilmelidir.
·
Fonetik (ses bilgisi)
kurallarına uyarak konuşmalı, harfleri yutmadan, telaffuz edilmesi gereken şekliyle
seslendirmelidir.
·
Fazlaca teknik terim
kullanmadan, sâde ve anlaşılır konuşulmalıdır.
·
Ortama uygun, düzenli ve temiz bir giyim,
insanların sizi dinlemesinde oldukça etkilidir.
·
Ses tonu, anlatılan şeyin
özelliğine göre dalgalanabilmeli ve böylece monoton ve sıkıcı bir konuşma ortamının
oluşması engellenmelidir.
·
İnsanlara kızmadan, sesi
gereksiz yere yükseltmeden, tatlı dil ile konuşulmalıdır..
·
İnsanların hatalarını yüzüne
vurmadan, doğrudan suçlamadan, genel örneklerle, metaforlarla durum açıklığa
kavuşturulmalıdır.
·
Dinleyenlere değerli
olduklarını hissettirilmelidir.
·
Dengeli bir mizah her zaman
işe yarar.
·
Tek kişiye, tek noktaya değil,
dinleyenlerin geneline, hatta farklı dinleyicilerin gözlerine belirli
aralıklarla bakılarak mesaj verilmeye çalışıldığında, kişiler kendilerine değer
verildiğini hissederek mesaja daha iyi odaklanırlar.
·
Lider, anlattığı şeylere
önce kendi inanmalı ve yaşadıklarından, yaptıklarından örnek ve öğütler
derlemelidir.Böyle olunca verilen mesaj daha etkili olur..
·
Hazırcevap ve nüktedan olmak,
iletişimi etkin kılar.
·
Muhatap olunan dinleyici
kitlesi iyi tanınmalıdır.
·
Kekelemeden, bocalamadan,
bir yerden okumadan, irticâlen konuşmalıdır.
·
Hızlı ve peş peşe değil, en
uygun ritimde konuşulmalıdır.
·
Konuşma gereksiz bir şekilde
uzatılarak insanlar sıkılmamalıdır. Aksi halde verilmek istenen mesajdan
uzaklaşılır ve iletişim eksik kalır.
·
Muhataplar arasında ayırım yapmamalı
ve eşit davranmalıdır.
·
Olumlu ve pozitif enerji yayabilmelidir.
(İnsan kendisi olumlu biriyse olabilir bu ancak…)
·
Saygılı, içten, empatik ve dürüst
olunmalı, saydamlık ve somutluk ilkelerine uyulmalıdır.
·
Karşı taraf dinlenirken, sözü
kesmeden dinlenilmeli, anlatılmak isteneni anlamaya çalışmalı, anlatılanın
altındaki duyguyu yakalayabilmeli ve dürüst olarak dinlenilmelidir.
·
Karşı taraf dinlenirken,
konuşanın yüzüne bakılmalı, başka şeylerle uğraşılmamalı, beden olarak ona
yönelmelidir.
·
Tebessümle anlatma ya da
dinlemek etkilidir.
·
Anlatan kişiye ilgi
gösterilmelidir.
·
İnsanlara ismiyle hitap
etmek etkilidir.
·
Konuşmak, konuşturmak ve
dinlemek gerekir.
·
Takdir ve teşvik etmek,
iletişimi güçlendirir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder