Şimdi sözü fazla uzatmadan, Hz. Âdem’den günümüze kadar gelen peygamberler ve velilerin başarı ve mutluluk üzerine söylemiş oldukları öğütlerden hazırladığımız sofraya sizi de davet ediyoruz. Haydi buyurun :
• Ey Şit! Oğullarına söyle, yapacakları işin sonunu düşünsünler. Eğer ben yasak ağacın meyvesinden yerken bu işin sonunu düşünseydim, başıma bunlar gelmeyecekti. (Hz. Âdem)
• Bir işe başlarken, içinde o işe ait bir endişe ve isteksizlik olursa, tekrar bir daha düşünüp yeniden tetkik etsinler. Şayet ben yasak ağaçtan yiyeceğim sırada içimdeki endişe ve isteksizlik üzerine durup, kararımı yeniden gözden geçirseydim, bu pişmanlığa düşmeyecek, o hatayı işlemeyecektim. (Hz. Âdem)
• Doğruluk ve isabet derecesini kesin olarak bilmedikleri işlerde de istişare etsinler. Eğer ben meleklerle istişare edip, işimin sonunu onlarla müzakerelerden sonar karara bağlasaydım, başıma gelenlere müstahak olmayacak, musibetlere maruz kalmayacaktım. (Hz. Âdem)
• Ve (Yusuf’un) gömleğinin üzerinde yalan bir kan getirdiler. Yusuf’un hayatta olduğunu peygamberlik ferasetiyle anlayan Yakup dedi ki: “Hayır, nefisleriniz sizi aldatıp, kötü bir işe sürüklemiş. Artık bana düşen güzel bir sabırdır. Çünkü sizin bu anlattıklarınıza, kendisinden yardım istenecek olan ancak Allah’tır. (Yusuf Suresi, 67)
• Kibirlenip insanlara yüz çevirme! Yeryüzünde şımarık şımarık yürüme! Zira Allah, kibirlenmeyi ve kendini beğenip övüneni sevmez. (Lokman Hekim)
• Yürüyüşünde mutedil ol! Sesini biraz alçalt; söylerken bağırma! (Lokman Hekim)
• Oğulcağızım! Âlimlerin sohbetinde bulun. Hikmet sahiplerinin sözlerine kulak ver.(Lokman Hekim)
• Ey oğlum! Ahmakla düşüp kalkma! İkiyüzlü kişiyle bir araya gelme! (Lokman Hekim)
• Yapacağın iyiliği, kıymetini bilen kimseye yap! (Lokman Hekim)
• Oğulcağızım! Hayırlı kimselere köle ol, şerlilerle (kötülerle) dost olma! (Lokman Hekim)
• Oğulcağızım! Bir işe arkanı dönerek talepte bulunma! Ona yönel ve onu kastederek iste! O şekilde hareket, fikirsizlik ve akıl eksikliği olur. (Lokman Hekim)
• Oğulcağızım! Cahilin sevgisine rağbet etme! Cahil, işlediklerine senin rıza gösterdiğini sanır. (Lokman Hekim)
• Yalandan sakın! Yalan, dilini bozar. İnsanlar nezdinde mürüvvetin noksanlaşır. Bu takdirde utanma hissin azalır, küçük düşersin. Konuştuğun zaman seni kimse dinlemez. Bir şey söylediğinde tasdik edilmez. (Lokman Hekim)
• Oğulcağızım! İlim adamlarıyla düş ve kalk! Hikmet sahibi kimselerin sözlerine kulak ver, iyice dinle! (Lokman Hekim)
• Ey oğul! Cahil kimseyi, işin için elçi olarak gönderme! Hâkim birini bulamazsan, kendi kendinin elçisi ol! (Kendi işini kendin gör.) (Lokman Hekim)
• İşlerden küçük olanları hakir görme! Zira küçükler zamanla büyürler. (Lokman Hekim)
• Eğer bir kimseyi kendine kardeş edinmek istersen, kardeş olmadan önce bir bahane ile öfkelendir. Nasıl davranacak bak. Eğer öfkeli olduğu halde sana insaflı davranırsa, onu kardeşliğe kabul et. Aksi takdirde onu bırak, ondan sakın. (Lokman Hekim)
• İlk edineceğin şey iman, imandan sonra da salih bir arkadaş, bir dost olsun. Zira iyi bir dost hurma ağacı gibidir. Altında oturursan, gölgelendirir. Odun olarak yakarsan, sana fayda temin eder. Meyvesinden yersen onu çok hoş bulursun. (Lokman Hekim)
• Bildiklerinle amel etmeden, bilmediklerini öğrenmeye kalkışma! (Lokman Hekim)
• Ey oğlum! Sözü tatlı söyle; katı, kaba, sert söyleme! Çoğu zaman sus; düşün! O zaman dilin belasından emin olursun. (Lokman Hekim)
• İnsanlara karşı güler yüzlü ve doğru sözlü ol! (Lokman Hekim)
• Başkalarıyla meşgul olup da kendini unutma! Zira bunun zararını onlar değil, sen görürsün. Daima dengeli hareket et! (Hz. Ömer)
• Şayet bir güçlükle karşılaşırsan onu bir kolaylık takip edecektir. Bu sebeple sabırlı olmalısın.(Hz. Osman)
• Ahmakla arkadaş olma! Çünkü ahmak, sana yararlı olayım darken zararlı olur. (Hz. Ali)
• Yalancılarla asla dost olma! Çünkü onlar sana, uzak olanı yakın, yakın olanı da uzak gösterirler. (Hz. Ali)
• Cimrilerle asla arkadaşlık kurma! Çünkü cimri, senin en çok ihtiyaç duyduğun şeyi bile sana vermekten çekinir. (Hz. Ali)
• Ey oğlum! İnsanlara kızmaktan çok sakın; yoksa sana da kızarlar. Boş iş ve boş konuşmaktan sakın, sonra aşağılanırsın.” (Cafer-i Sadık)
• Ey oğlum! Öğrenmek mecburiyetinde olduğun bir meseleyi bilmemeye devam ve ısrar etme! Muhtaç olduğun meseleyi öğrenmek maksadıyla bilginlere müracaat ederek öğren! (İmam-ı Azam)
• Ey oğul! Fayda sağlayacak fırsatları kaçırma! Muhtaç olduğun şeylere iyice sahip çık! Görülmesini acele ettiğin işlerinde dikkatini başka taraflara dağıtma! İçinde bulunduğun toplumun adet ve geleneklerine saygılı ol! (İmam-ı Gazali)
• Ey oğul! Dostlarına da düşmanlarına da hoşnutluk göster! Başkalarına ezâ ve cefâ etmekten kendini alıkoy ve bunu onlardan korkup ürktüğün için de yapma! Sadece iyi bir huy olduğunu düşünerek öyle davran! (İmam-ı Gazali)
• Ey evlat! Sağlam ol! Açık sözlü ve iyi olursun. Bir hüküm verirken için temiz olursa konuşman güzel olur. Yaptığın işler iyi olur. İçini temiz tutarsan, dışın da hoş olur. (Abdulkadir Geylani)
• Ey evlat! Gayretin kadar alırsın. Ne kadar çalışırsan, şerefin o kadar olur. Her şey karşılıklıdır. Çalışmadan verilmez. (Abdulkadir Geylani)
• Oğlum! Çok uyku yoksulluk getirir. Az uyu, daha çok uyanık dur! (Feridüddin Atar)
• Sana lazım olan şeylerden biri de vaktini lüzumsuz ve boş yere geçirmemendir. Yani içinde bulunduğun her vakti değerlendir! (Muhiddin-i Arabî)
• Haklı olduğun mücadeleden korkma! Bilesin ki atın iyisine doru, yiğidin iyisine deli (korkusuz, pervasız, kahraman, gözüpek) derler. (Şeyh Edebali)
• İnsanlar vardır, şafak vaktinde doğar, akşam ezanında ölürler. Dünya senin gözlerinin gördüğü gibi büyük değildir. Bütün fethedilmemiş gizlilikler, bilinmeyenler, ancak senin fazilet ve adaletinle gün ışığına çıkacaktır. Ananı ve atanı say! Bil ki, bereket büyüklerle beraberdir. Bu dünyada inancını kaybedersen, yeşilken çorak olur, çöllere dönersin. Açık sözlü ol! Her sözü üstüne alınma! Gördün, söyleme; bildin, deme! Sevildiğin yere sık gidip gelme; muhabbet ve itibarın zedelenir.(Şeyh Edebali)
Mahmut AÇIL
mahmutacil@gmail.com
Kaynak: www.gencgelisim.com.tr
